Powiat Myśliborski położony jest na obszarze 4 jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) o numerach: 23, 24, 33 i 34. Powiat Myśliborski położony jest na obszarze 2 głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP): GZWP nr 135 Zbiornik Barlinek oraz GZWP nr 134 Dębno.

Powiat Myśliborski w całości położony jest na obszarze Dorzecza Odry, w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego oraz regionie wodnym Warty. W powiecie swoje źródła mają rzeki Myśla (prawy dopływ Odry), Kosa (prawy dopływ Myśli) i Płonia (prawy dopływ Odry). Najdłuższa z nich - Myśla płynie prawie w całości w Powiecie Myśliborskim (długość 95,6 km). Myśla wpada do Odry niedaleko wsi Chlewice. Rzeka Odra przepływa przez powiat na odcinku około 11 km i stanowi jednocześnie zachodnią granicę powiatu (km 622,5-633,5). Powiat Myśliborski odznacza się wysokim stopniem jeziorności. Na obszarze powiatu znajduje się ponad 40 jezior (powyżej 10 ha) o łącznej powierzchni ponad 2600 ha. Największym i najgłębszym z nich jest Jezioro Myśliborskie (pow. 617,7 ha i głębokości maksymalnej 22,3 m), a następne to: Barlineckie (267,6 ha), Sitno (185,9 ha), Łubie (160,3 ha), Karskie Wielkie (150,7 ha), Golenicko-Dobropolskie (109,3 ha), Ostrowieckie (107,4 ha), Ulejno (Rokitno) (84,3 ha), Sulimierskie (77,6 ha). Powiat Myśliborski położony jest na obszarze 36 jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP), w tym na obszarze 14 JCWP jeziornych oraz 22 JCWP rzecznych.

Na terenie Powiatu Myśliborskiego dominują gleby bielicowe oraz gleby brunatne kwaśne i płowe. Lokalnie na obszarze powiatu występują również gleby murszowe, czarne ziemie, gleby torfowe oraz mady rzeczne. Pod względem kategorii agronomicznej, na terenie Powiatu Myśliborskiego dominują gleby kategorii II (lekkie – podatne na suszę) oraz kategorii III (średnie – średnio podatne na suszę). Na terenie Powiatu na gruntach ornych dominują gleby klasy IVa, których udział wynosi 28,5 % oraz gleby klasy IIIb, których udział wynosi 23,8 %.

Obszar powiatu położony jest na terenie monokliny przedsudeckiej. Na terenie tym znajdują się liczne skały permsko – mezozoiczne leżące niezgodnie na pofałdowanym podłożu paleozoicznym. Tektonika monokliny ukształtowana została w fazach kimeryjskiej i laramijskiej. Ku południowemu - wschodowi utwory górnego permu, triasu i jury cienieją lub wyklinowują się. Dodatkowo północno – wschodnia część w okolicach Barlinka położona jest na terenie stadiału pomorskiego zlodowacenia bałtyckiego. Przez powiat w położeniu równoleżnikowym przechodzi wał pojezierza, na którym usytuowane jest miasto Myślibórz. Na terenie powiatu można spotkać następujące formy ukształtowania terenu: wysoczyzna morenowa, sandry, wytopiska, moreny czołowe oraz rynny glacjalne. Na terenie Powiatu znajduje się 28 złóż kopalin, w tym największe złoże gazu ziemnego i ropy naftowej na Niżu Polskim – złoże BMB (Barnówko-Mostno-Buszewo). Oprócz złoża BMB, na terenie powiatu znajdują się inne złoża węglowodorów (gazu ziemnego i ropy naftowej) tj. Cychry, Gajewo, Namyślin oraz Różańsko.

Na terenie Powiatu Myśliborskiego nie wyznaczono terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz miejsc dostępnych dla ludności, na których stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości promieniowania elektromagnetycznego.

Głównym źródłem hałasu kształtującym klimat akustyczny jest hałas drogowy, który generuje największą liczbę przekroczeń dopuszczalnych poziomów dźwięku w środowisku. Na terenie Powiatu Myśliborskiego krzyżują się istotne w skali kraju i regionu szlaki komunikacyjne o dużym natężeniu ruchu, m.in. droga ekspresowa S3, droga krajowa nr 23, droga krajowa nr 26, droga krajowa nr 31, droga wojewódzka nr 151 czy droga wojewódzka nr 156.

Powierzchnia lasów na terenie Powiatu Myśliborskiego wynosi 49 759,21 ha. Stopień lesistości powiatu wynosi 42,1 %. Jest to wartość bardzo wysoka, znacznie wyższa niż średnia dla województwa zachodniopomorskiego (35,7 %). Dominującym gatunkiem lasotwórczym na terenie Powiatu Myśliborskiego jest sosna, która zajmuje 74,2 % powierzchni leśnej na terenie analizowanej jednostki. Istotny udział na obszarze powiatu posiadają również dąb (8,7 %) oraz buk (8,0 %). W strukturze własnościowej lasów na terenie powiatu dominują lasy Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwowych – 48 882,46 ha (co stanowi 98,2 %). Powierzchnia lasów ochronnych na terenie Powiatu Myśliborskiego wynosi 29 399,93 ha, co stanowi 59,1 % powierzchni leśnej obszaru jednostki.

Przez obszar Powiatu Myśliborskiego przebiegają fragmenty 5 następujących korytarzy ekologicznych o randze krajowej wyznaczonych przez Zakład Badania Ssaków PAN w Białowieży we współpracy z Pracownią na rzecz Wszystkich Istot:

• korytarz GKPn-28A Lasy Nadodrzańskie;
• korytarz GKPn-27 Puszcza Gorzowska;
• korytarz GKPn-28B Puszcza Gorzowska - Puszcza Piaskowa;
• korytarz KPn-29A Puszcza Gorzowska - Puszcza Bukowa;
• korytarz KPn-29B Dolina Płoni i Miedwie.

Zgodnie z Rejestrem prowadzonym przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, na terenie Powiatu Myśliborskiego znajdują się n.w. formy ochrony przyrody:

1. Obszary Natura 2000 – w ilości 12:

• obszar Natura 2000 Jezioro Kozie PLH320010 (pow. 179,36 ha);
• obszar Natura 2000 Ujście Warty PLC080001 (pow. 33297,37 ha);
• obszar Natura 2000 Dziczy Las PLH320060 (pow. 1765,72 ha);
• obszar Natura 2000 Jezioro Dobropolskie PLH320070 (pow. 397,87 ha);
• obszar Natura 2000 Gogolice-Kosa PLH320038 (pow. 1451,72 ha);
• obszar Natura 2000 Ostoja Barlinecka PLH080071 (pow. 26596,41 ha);
• obszar Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006 (pow. 20910,76 ha);
• obszar Natura 2000 Dolna Odra PLH320037 (pow. 30406,64 ha);
• obszar Natura 2000 Pojezierze Myśliborskie PLH320014 (pow. 4406,84 ha);
• obszar Natura 2000 Ostoja Witnicko-Dębniańska PLB320015 (pow. 46993,07 ha);
• obszar Natura 2000 Puszcza Barlinecka PLB080001 (pow. 26505,63 ha);
• obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Odry PLB320003 (pow. 61648,40 ha).

2. Rezerwaty– w ilości 7:

• rezerwat przyrody „Tchórzyno” w Gminie Myślibórz - zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych torfowiska z bardzo bogatą i rzadką roślinnością na kredzie jeziornej oraz zarastającego jeziora z podwodnymi łąkami;
• rezerwat przyrody „Jezioro Jasne” w Gminie Myślibórz – zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych stanowiska najmniejszej rośliny naczyniowej wolfii bezkorzeniowej Wolffia arrhiza oraz wielu innych rzadkich gatunków roślin wodnych;
• rezerwat przyrody „Czapli Ostrów” w Gminie Dębno – wyspa na jeziorze Ostrowieckim - zachowanie kolonii czapli siwej, stanowiska lęgowego bielika, ostoi wielu gatunków ptaków wodnych oraz zachowanie charakterystycznej roślinności;
• rezerwat przyrody „Długogóry” w Gminie Myślibórz - zachowanie krajobrazu moreny czołowej z licznymi głazami narzutowymi, buczyną pomorską oraz oczkami wodnymi z interesującą roślinnością wodną i bagienną;
• rezerwat przyrody „Markowe Błota” w Gminie Barlinek - zachowanie mozaiki ekosystemów leśnych oraz bagien z typową dla nich florą i fauną;
• rezerwat przyrody „Cisy Boleszkowickie” w Gminie Boleszkowice - zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych stanowiska cisów pospolitych Taxus baccata w różnych fazach rozwojowych;
• rezerwat przyrody „Skalisty Jar Libberta” w Gminie Barlinek - zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych stanowiska skał wapiennych, zlepieńców, piaskowców i głazów narzutowych wraz z otaczającymi je lasami grądowymi, bukowymi i łęgowymi.

3. Parki krajobrazowe– w ilości 2:

• Barlinecki Park Krajobrazowy - celem ochrony Parku jest w szczególności utrzymanie i odtwarzanie krajobrazu zbliżonego do naturalnego oraz krajobrazów kulturowych, ochrona meandrującej szeroką doliną rzeki Płoni zasilanej źródliskami wraz kompleksami unikalnej roślinności, swoistego charakteru zabudowy wiejskiej, obiektów związanych z dawnym młynarstwem, polodowcowego krajobrazu moreny czołowej z erozjami wąwozowymi i unikalnymi skałkami zlepieńca wapienno – żwirowego.
• Park Krajobrazowy „Ujście Warty” - celem ochrony Parku jest w szczególności ochrona biocenoz o charakterze naturalnym lub półnaturalnym pogranicza mezoregionów, zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, w tym łęgowych, muraw kserotermicznych, łąk i starorzeczy, utrzymanie łąk kośnych i wypasu bydła, nadodrzańskich i nadwarciańskich krajobrazów z otwarciami widokowymi na zakola i meandry wraz z ich zróżnicowanymi brzegami.

 4. Obszary chronionego krajobrazu– w ilości 3:

• obszar chronionego krajobrazu „A (Dębno-Gorzów)” – w szczególności ponadregionalne walory przyrodnicze i krajobrazowe Równiny Gorzowskiej z prawobrzeżnym dopływem Odry - malowniczą doliną i zboczami rzeki Myśli oraz łączącą się z nią rzeką Kosą;
• obszar chronionego krajobrazu „B (Myślibórz)” – w szczególności naturalny polodowcowy krajobraz Pojezierza Pomorskiego z dużą ilością oczek wodnych, ekosystemem doliny Myśli oraz akweny polodowcowe jezior rynnowych, duże deniwelacje terenu oraz malownicze formy krajobrazowe i geomorfologiczne;
• obszar chronionego krajobrazu „C (Barlinek)” – w szczególności stanowi otulinę Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego; zajmuje urozmaicony teren z licznymi bezodpływowymi jeziorkami i rynnami polodowcowymi, Flora roślin naczyniowych odznacza się udziałem wielu gatunków chronionych i zagrożonych.

5. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Porzecze” - szczególnymi celami ochrony Zespołu jest zachowanie w stanie naturalnym łąk, bagien, starorzeczy, wydm, zbiorników wodnych śródlądowych oraz terenów zalesionych znajdujących się na obszarze zalewowym dolnego odcinka rzeki Odry; zachowanie różnych typów krajobrazu: od bardzo bogatych i żyznych siedlisk wodnych do skrajnie ubogich jakimi są wydmy śródlądowe, które ze względów na rzadkość występowania wymagają ochrony.

6. Użytki ekologiczne - łącznie 92 o powierzchni 521,19 ha, stanowiące siedliska przyrodnicze i stanowiska rzadkich i chronionych gatunków (gł. bagna, torfowiska, śródleśne łąki oraz zadrzewienia).

7. Pomniki przyrody - łącznie 113; na terenie powiatu pomnikami przyrody ustanowiono poza pojedynczymi drzewami również aleje i grupy drzew, głazy narzutowe oraz gniazda rzadkich gatunków ptaków; łącznie ochroną pomnikową na terenie powiatu objętych jest 389 szt. drzew, głównie gatunku Dąb szypułkowy Quercus robur – 237 szt.

Mówiąc o przyrodzie nie sposób pominąć parków podworskich. Na terenie powiatu jest około 50 parków podworskich, które powstały na przełomie XVIII i XIX wieku. Większość z nich wpisana jest do rejestru zabytków. Na szczególną uwagę zasługują parki umieszczone w rejestrze zabytków: Barnówku, Dolsku, Rościnie, Renicach, Dysznie, Smolnicy, Warnicach, Wysokiej, Strąpiu, Karsku, Czernikowie, Czółnowie, Dąbrowie, Derczewie, Golczewie, Golenicach, Kierzkowie, Kruszwinie oraz Nawrocku, Niepołcku, Otanowie, Sitnie, Sulimierzu, Tarnowie.

Przygotowała na podstawie zebranych danych,19.10.2020 r.:
Wioletta Waliłko – Geolog Powiatowy, Zastępca Naczelnika Wydziału BOŚ SPM