1) Wstęp.

Mandżuria to kraina historyczna w północno-wschodnich Chinach w granicach obecnych
prowincji chińskich: Cilin, Liaoning, Hejlungciang oraz w północno-wschodniej części regionu autonomicznego Mongolia Wewnętrzna. Zajmuje płaskie, silnie zabagnione tereny nizin Sungaryjskiej i Sungliao, otoczonych przez pasma górskie Wielkiego
i Małego Chinganu. Zima w tym regionie bywa bardzo sroga, temperatury sięgają – 52 stopni Celsjusza.
W Mandżurii mieszkała niegdyś ok. 15 - tysięczna grupa Polaków, z czego 7 tys. inżynierów, techników, robotników, którzy pracowali przy budowie kolei wschodniochińskiej. Polacy z ogromną determinacją i energią stworzyli tam podstawy polskiego życia. Zorganizowano polskie szkoły różnego szczebla, zbudowano kościoły, wydawano wiele czasopism i książek, stworzono wiele polskich stowarzyszeń. W 1933 r. zatrzymał się w Harbinie ks. Maksymilian Maria Kolbe w drodze do „japońskiego Niepokalanowa”. Niezwykle ważną rolę w zachowaniu tożsamości narodowej odegrało w Harbinie polskie Gimnazjum im. H. Sienkiewicza (1915-1944). Jednym z absolwentów tegoż gimnazjum był Teodor Parnicki, wybitny polski autor powieści historycznych. Wiedza historyczna oraz „dziś” zdobyty materiał fotograficzno filmowy pozwoli przybliżyć losy Polski, oraz rolę Polaków w świecie. Wyprawa Mandżuria 2010–2011 - to kolejny i zarazem ostatni etap poznawania Kraju Środka.
W roku 2009 wraz z Gospodarczym Bankiem Spółdzielczym zrealizowaliśmy wyprawę
pt. „Chiny 2009”. Tegoroczna ekspedycja wzbogaci zgromadzony materiał fotograficzny i filmowy o opowieść o ludzie Ewenków i Oroczenów, których historia zawiera spory rozdział o dawnych polskich inżynierach i robotnikach. Wyprawa stanowi brakujący element filmu ukazującego nieznane obrazy z życia Kraju Środka.

2) Cel wyprawy.

Mandżuria 2010–2011 wyprawa fotograficzno-filmowa jest jednym z etapów projektu China. Termin i miejsce wyprawy pozwoli na domknięcie etapu działań związanych
z dokumentacją etnograficzną oraz przyrodniczą. Jej efektem końcowym będzie
album fotograficzny pt. „China – skryte oblicze” wystawy, oraz pokazy filmowe i akcje edukacyjne prowadzone przez Fundację im. Ryszarda Kapuścińskiego na terenie całej Polski, skierowane także dla dzieci i młodzieży szkolnej.

3) Streszczenie wyprawy.

Wyprawa rozpoczyna się 6 grudnia 2010 r., przybliżony czas powrotu 1 luty 2011 r. Większość II etapu wyprawy pokonywana będzie pieszo, około 650 km, (częściowo łodziami). Kluczowymi punktami wyprawy będą miejsca zapomniane, nie odwiedzane przez turystów, najczęściej znane jedynie lokalnym mieszkańcom, wartość owych zakątków jest nieoceniana, a obcowanie z miejscami i ludami żyjącymi niezmiennie od wieków nadaje każdej fotografii niezwykłej aury.

I Etap wyprawy.

Dostanie się do prawego brzegu rzeki Amur. Początek wyprawy będzie miał miejsce w Pekinie. Po kilku dniach przeznaczonych na zgromadzenie pozwoleń, kupno szczegółowych chińskich map (w Polsce mapy te są nie dostępne) oraz aklimatyzację, dalej do oddalonego około 1400 km na północ Harbinu (prowincja Hejlongjiang). A następnie 1500 km na północ od Harbinu do brzegu rzeki Amur. Pierwsza część do Harbinu zostanie najprawdopodobniej pokonana pociągiem, druga część będzie trudniejsza logistycznie z uwagi na porę roku, możliwe jest wystąpienie konieczności jazdy konno, podróży na pace okazjonalnie spotkanych pojazdów oraz wędrówki piesze.

II Etap wyprawy. Wędrówka wzdłuż Amuru.

Nad brzegiem rzeki Amur (chińska nazwa "Rzeka Czarnego Smoka") rozpocznie się właściwa część wyprawy. W tym najdalej oddalonym punkcie na północ rozpoczynają się tereny zamieszkane przez Ewenków, mało znany i intrygującu lud liczący nie wiel ponad 60 tys., a zamieszkujący na obszarze bagatela 2 mln km kwadratowych. To właśnie z tą grupą społeczną Polscy inżynierowie i robotnicy mieli najwięcej do czynienia, pozostawiając za sobą wiele wspomnień i miejsc. Wspólna historia Polaków i Ewenków z pewnością będzie interesującym materiałem ukazujący losy naszych rodaków w najdalszych obszarach Azji, ich zabiegi o zachowanie tożsamości narodowej oraz wzajemne interakcje i przenikanie się dwóch odmiennych światów.

Ewenkowie to lud zajmujący się wypasem reniferów, myślistwem oraz z racji ogromnej ilości wód - rybactwem (prócz potężnej wody Amuru, w Mandżurii jest 6 tys. jezior). Wierzą głównie w szamanizm, a szczególnym szacunkiem obdarzają niedźwiedzie, które jeśli zmuszeni są uśmiercić, przepraszają i opłakują jak swoich bliskich.
Wędrówka wzdłuż Amuru trwać będzie ok. półtora miesiąca, dzięki wybranej formie możliwe będzie poznanie prawdziwego wymiaru życia zamieszkujących te obszary społeczności. Co jakiś czas zatrzymując się w domach tamtejszych osadników (domy wyglądają różnie, często są ro jurty) i nieinwazyjnego rejestrowania codzienności, oczywiście samemu oddając się typowym pracom, wypasem, łownictwem, czy rybactwem. Z uwagi na ekstremalne warunki termiczne (w tym okresie temperatury wahają się znacznie od -20 do -52 stopni Celsjusza), oraz trudności związane z pokonywaniem licznych jezior, zatok, lodowców podróż może być uciążliwa, do tego dochodzą huraganowe wiatry, swoją prędkością nierzadko przekraczające 100 km/h. W ten sposób dotrę do wysokości Rosyjskiego Chabarowska, gdzie kończy się wyprawa.

DOK