1 marca obchodzić będziemy po raz drugi uchwalony w roku obiegłbym  Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych". Z tej okazji w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 im. kpt. hm. Andrzeja Romockiego Morro w Barlinku zorganizowano wystawę upamiętniającą Operację Ostra Brama 1944. Wystawa przygotowana przez koło humanistyczne pod opieką polonisty Krzysztofa Komorowskiego, ukazuje losy Armii Krajowej na Wileńszczyźnie i ten fragment Akcji Burza, który stanowił zbrojne powstanie na północnych kresach II Rzeczypospolitej w roku 1944. Część oddziałów AK znając metody działań Rosjan i  NKWD już po wojnie kontynuowała swoją walkę o wolną Polskę. Do historii przeszli oni pod mianem „żołnierzy wyklętych”, a czasami „wilków”,  jak pisał o nich w swym wierszu  Zbigniew Herbert:

WILKI

                   Marii Oberc

Ponieważ żyli prawem wilka
historia o nich głucho milczy
pozostał po nich w kopnym śniegu
żółtawy mocz i ten ślad wilczy

szybciej niż w plecy strzał zdradziecki
trafiła serce mściwa rozpacz
pili samogon jedli nędzę
tak się starali losom sprostać (…)
 

Prace legislacyjne nad uchwaleniem tego święta narodowego trwały bardzo długo, bo z przerwami praktycznie od roku 2001r. Inicjatorami były środowiska kombatanckie AK, które domagały się właściwego upamiętnienia tych, którzy po drugiej wojnie światowej i w obliczu podporządkowaniu Polaki wpływom ZSSR nie złożyli broni, lecz walczyli dalej o wolną  i suwerenną Polskę.  Warto w tym miejscu wspomnieć, dlaczego wybrano datę upamiętnienia żołnierzy antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia właśnie dniem  1 marca.

Pomysł ustanowienia święta w tym terminie wysunął ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka Tego dnia w 1951 roku w więzieniu mokotowskim wykonano wyrok śmierci na siedmiu członkach IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość": Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce − będących ostatnim ogólnopolskim koordynatorem „Walki o Wolność i Niezawisłość Polski z nową sowiecką okupacją”. Jak wyjaśnił przedstawiciel wnioskodawcy na posiedzeniu Komisji, wybór daty był nieprzypadkowy także z tego powodu, że w ten sposób nawiązano do uchwały sejmowej z 2001 roku. Inicjatorom powstania święta zależało szczególnie na ustanowieniu go przed 1 marca 2011 roku, aby pierwszymi obchodami uczcić 60. rocznicę zamordowania dowództwa WiN.

             15 lutego, w zimowy, środowy wieczór, miało miejsce uroczyste otwarcie wspomnianej wystawy, w którym wziął udział m.in.: pan Andrzej Potyra – starosta powiatu myśliborskiego, radni powiatowi pan Ryszard Wiśniak (Barlinek) i pani Danuta Patkowska (Dębno), pan Dariusz Zieliński – przewodniczący Rady Miejskiej, ale również przedstawiciele tutejszej Rady Rodziców: panowie Maciej Michalik i Adam Łyszyk. Dyrekcję szkoły reprezentował dyrektor Ryszard Syroka i pani wicedyrektor Małgorzata Osińska. Gościliśmy również panią Katarzynę Pasterską – dyrektora ZSP nr 2 w Barlinku.  Przybyli także nauczyciele-poloniści, członkowie barlineckiego stowarzyszenia Civitas Christiana. Miłym zaskoczeniem była obecność władz stowarzyszenia -  pana Jacka Stróżyńskiego z Zielonej Góry, pani Bernardy Korycko i pana Edmunda Glazy ze Szczecina. Gościem honorowym zaś był poeta Wojciech Wencel z Gdańska, którego tomik „De profundis’ otrzymał w 2011 r. Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza.

            Po krótkim wprowadzeniu dyrektora szkoły Ryszarda Syroki przybyłych gości powitał Krzysztof Komorowski, opiekun pracowni i „kurator” wystawy. Prelekcję historyczną, wzbogaconą prezentacją multimedialną, przedstawił Rafał Osóbka, uczeń klasy II LO. Mogliśmy również wysłuchać wiersza „Wilki” oraz „Kołysanka lipowa”, który interpretowała Joanna Łyszyk z klasy III LO. Autorem tego drugiego wiersza był nasz gość honorowy Pan Wojciech Wencel. Następnie to właśnie on czytał swoje wiersze i odniósł się do niektórych aspektów historii z czasów II wojny światowej – przywołując postać innego poety - Tadeusza Gajcego.

Po chwili poezji nastąpił moment kulminacyjny, a więc uroczyste otwarcie wystawy: OSTRA BRAMA 1944 . Pan Wojciech Wencel i pani Bernarda Korycko  ze Szczecina  w symboliczny sposób odsłonili tytułową planszę (antyramę) wystawy. Uczestnicy spotkania mogli już teraz spokojnie oglądać historyczne zdjęcia i plany operacji. Przy kawie i pysznym cieście był czas na rozmowy i dyskusje. Zaś poeta podpisywał swoje tomiki i rozmawiał z czytelnikami. Na ekranie prezentowano fragmenty koncertu zespołu De Press, który poświęcony był „żołnierzom wyklętym”, a zarejestrowany został w 2009 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego.

            Dwa dni później - 17 lutego w piątek odbyło się spotkanie poety Wojciecha Wencla z  barlinecką młodzieżą gimnazjalną oraz uczniami szkół średnich. Uczestniczyli również uczniowie z Przelewic wraz nauczycielką j. polskiego. Młodzież  wysłuchała prelekcji historycznej, gimnazjaliści obejrzeli uważnie wystawę, ale ponadto  film INKA 1946  -poświęcony Danucie Siedzikównie - sanitariuszce z oddziału Łupaszki. Młodzi artyści z kółka humanistycznego: Michał, Ewa i Wiktoria  wykonali dedykowany dla poety Wojciecha Wencla  utwór „Mury” z repertuaru Jacka Kaczmarskiego  W ten sposób kolejna biała i nieznana karta historii, stała się nam bliższa. Za co dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do zorganizowania tej wystawy i spotkań z bardzo ciekawymi osobami.

Uczniowie z kółka humanistycznego  ZSP nr 1

opiekun Krzysztof Komorowski