W dniu 23 stycznia 2013 roku weszły w życie nowe przepisy regulujące m.in. obowiązki wytwórców odpadów, posiadaczy odpadów gospodarujących nimi oraz nowych podmiotów - sprzedawców i pośredników w obrocie odpadami, a także obowiązki organów administracji publicznej w zakresie gospodarki odpadami.

Nowa ustawa o odpadach z dnia 14.12.2012 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 21) wprowadziła do polskiego prawa unijne unormowania dotyczące gospodarki odpadami. Nowelizacja zastąpi obowiązującą od 2001 roku ustawę o odpadach z dnia 27.04.2001 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.). Unormowania zawarte w noweli wprowadzają postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE oraz szereg innych przepisów unijnych z zakresu gospodarki odpadami.

Nowelizacja ustawy wprowadza zmiany ułatwiające prowadzenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorców. Podmioty gospodarcze wytwarzające odpady nie w związku z eksploatacją instalacji w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska, nie mają już obowiązku uzyskiwania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi i składania informacji o wytwarzanych odpadach.

Przepisy przejściowe i końcowe nowej ustawy o odpadach regulują kwestie związane z wygaśnięciem decyzji administracyjnych wydanych na podstawie ustawy o odpadach z 2001 r.

1.   W związku z rezygnacją ustawodawcy z tych decyzji jako instrumentu reglamentacyjnego z dniem wejścia
w życie nowej ustawy o odpadach wygasają decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi i decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami. Tracą również ważność informacje o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, złożone na podstawie ustawy o odpadach z 2001 r. Zauważyć przy tym należy, że zawarta w ww. decyzjach część decyzji dotycząca zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów zachowuje ważność na czas, na jaki decyzje te zostały wydane, nie dłużej jednak niż przez 2 lata (art. 231 ustawy o odpadach).

2.   Nadal obowiązuje przedsiębiorców przestrzeganie przepisów ustawy o odpadach, w tym m.in. prowadzenie ewidencji odpadów (art. 236 ustawy o odpadach) na kartach ewidencji odpadów i kartach przekazania odpadów, stosując ww. karty do dnia 31.12.2014 r., określone na podstawie dotychczasowych rozporządzeń Ministra Środowiska, tj.:

-      z dnia 11.12.2001 r. w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, oraz kategorii małych i średnich przedsiębiorstw, które mogą prowadzić uproszczoną ewidencję odpadów (Dz. U. Nr 152, poz. 1735),

-      z dnia 08.12.2010 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów
(Dz. U. Nr 249, poz. 1673)

oraz sporządzanie i składanie do właściwego marszałka zbiorczych zestawień danych i sprawozdań rocznych za lata 2012-2014 (art. 237 ustawy o odpadach), stosując przepisy dotychczasowe, tj. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 08.12.2010 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących
do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych o odpadach (Dz. U. Nr 249, poz. 1674).

Obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów nie dotyczy zgodnie z art. 66 ust. 4 ustawy o odpadach:

·       wytwórców odpadów komunalnych i odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów,

·       osób fizycznych i jednostek organizacyjnych niebędących przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady
na potrzeby własne,

·       podmiotów prowadzących działalność inną niż działalność gospodarcza w zakresie gospodarowania odpadami, który zbiera odpady opakowaniowe i odpady w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, w tym zbieranie leków i opakowań po lekach przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych
w sklepach, systemy zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowo-wychowawczych, w urzędach i nstytucjach (nieprofesjonalna działalność w zakresie zbierania odpadów),

·       rodzajów lub ilości odpadów określonych w przepisach ww. rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie rodzajów odpadów lub ich ilości, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (…).

3.   Pozwolenie na wytwarzanie odpadówwydane na podstawie przepisów ustawy o odpadach z 2001 r. zachowuje ważność na czas, na jaki zostało wydane (art. 231). W pewnych sytuacjach, w przypadku zmiany klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na inne niż niebezpieczne, konieczne będzie jednak dostosowanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów do nowych przepisów, na co ustawodawca wyznaczył termin 2 lat.

Wytwórcy odpadów:

a)   niebezpiecznych w ilości powyżej 1 Mg rocznie,

b)   innych niż niebezpiecznych w ilości powyżej 5 000 Mg rocznie,

są zobowiązani do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów (art. 207).

4.   Zezwolenia na zbieranie odpadów oraz zezwolenia na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów wydane na podstawie przepisów dotychczasowych stają się odpowiednio zezwoleniami na zbieranie odpadów i zezwoleniami na przetwarzanie odpadów oraz zachowują ważność na czas, na jaki zostały wydane, nie dłużej jednak niż przez dwa lata od dnia wejścia w życie ww. nowelizacji ustawy.

5.   Zezwolenia na transport odpadówwydane na podstawie dotychczasowych przepisów zachowują ważność na czas, na jaki zostały wydane nie dłużej jednak niż do czasu upływu terminu do złożenia wniosku o wpis do rejestru prowadzonego przez marszałka województwa, lub z dniem uzyskania takiego wpisu, jeśli nastąpił on w terminie wcześniejszym. Do czasu utworzenia rejestru przez marszałka starosta wydaje zezwolenia na transport na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 233). Podmiot jest zobowiązany do złożenia wniosku o wpis w terminie 6 miesięcy od utworzenia rejestru (art. 234).

6.   Ustawa przewiduje konieczność uzyskania zezwoleń na zbieranie odpadów i zezwoleń na przetwarzanie (tj. odzysk lub unieszkodliwianie) odpadów (art. 41). Wniosek o udzielenie ww. zezwoleń powinien zawierać informacje zawarte w art. 42 nowej ustawy o odpadach. Wytwórca odpadów zobowiązany od uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, który prowadzi zbieranie odpadów lub przetwarzanie odpadów, może wystąpić o wydanie decyzji łącznej – pozwolenia na wytwarzanie odpadów z uwzględnieniem warunków ww. zezwoleń.

7.   Marszałek województwa został zobowiązany, w terminie 36 miesięcy od dnia wejścia w życie nowej ustawy o odpadach, do utworzenia rejestru podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. W rejestrze tym dokonuje się wpisów m. in.:

a)   posiadacza odpadów, który uzyskał pozwolenie na wytwarzanie odpadów,

b)   posiadacza odpadów, który uzyskał zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów,

c)   prowadzących recykling odpadów opakowaniowych lub poużytkowych,

d)   prowadzących odzysk odpadów opakowaniowych lub poużytkowych,

e)   prowadzących punkty zbierania pojazdów,

f)    prowadzących stacje demontażu pojazdów,

g)   zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,

h)   transportujących odpady,

i)    sprzedawcy odpadów,

j)    pośrednika w obrocie odpadami (art. 52).

Wytwórcy odpadów transportujący wytworzone przez siebie odpady nie podlegają wpisowi do rejestru (art. 51).

Obecnie obowiązujące przepisy wykonawcze do ustawy o odpadach (starej) zachowują moc do dnia wejścia
w życie nowych przepisów wykonawczych, nie dłużej jednak niż 24 miesiące od dnia wejścia w życie nowej ustawy o odpadach (art. 250). Nowe przepisy wykonawcze będą dotyczyć m. in. katalogu odpadów, zmiany klasyfikacji odpadów niebezpiecznych na inne niż niebezpieczne, wzorów kart służących ewidencji odpadów.

Zachęcamy przedsiębiorców do zapoznania się z nową ustawą. Z pewnością warto wnikliwie zapoznać się z nowymi przepisami. Pozwoli to dostosować prowadzoną działalność do nowych wymogów i uniknąć ryzyka wygaśnięcia posiadanego pozwolenia lub innej decyzji, w przypadku upływu czasu, na jaki nowe przepisy utrzymują w mocy decyzje wydane na podstawie poprzedniej ustawy o odpadach. Naruszenie przepisów może być teraz surowiej karane, gdyż zmianie uległ sposób ustalania administracyjnych kar pieniężnych. Ujęto je obecnie co do zasady widełkowo, od 1000 PLN, a maksymalna kara może wynieść nawet 1 000 000 PLN
za określone naruszenie.

Stan prawny na dzień: 29.05.2013 r.

Informację przygotował:

Wydział Środowiska Starostwa Powiatowego w Myśliborzu.